Przyimki to te tajemne małe słówka, które nie wiadomo po co są, ale bez nich zdania są bez sensu. Francuski korzysta z nich na wiele sposobów, aby z ciągu słów zrobić wyrażenie, które daje się logicznie interpretować. To samo dzieje też w większości innych języków. Problem polega na tym, że w każdym w zupełnie inny sposób.
Przyimki – łopatologiczne wyjaśnienie ich związku z czasownikami
Każdy czasownik wyraża pewną czynność (lub czynności). Większość z tych czynności nie działa w próżni, ani w oderwaniu od świata, tylko działają w sposób, który jest z czymś związany (wpływa na coś, bierze się z czegoś, towarzyszy czemu, steruje czymś, odbywa się gdzieś, o jakiejś porze, itp). Stąd też w zdaniach mamy dopełnienia, jak np. w modelowym zdaniu „Ala ma kota”. Teoretycznie można powiedzieć „Ala ma”. Czasownik „ma” jest odpowiednio odmieniony, i wszystko wydaje się poprawne, ale zdanie ma niewielki walor informacyjny. Dopiero dodanie dopełnienia, które informuje o tym co takiego Ala posiada czyni to zdanie wartym wypowiedzenia.
I na tym ten artykuł mógł się zakończyć, gdyby nie to, że do większości czynności możliwe jest podanie kilku różnych dopełnień, aby przekazać rozmaite informacje związane z czynnością. Dla przykładu biorąc czasownik wracać :
Wracam z pracy. (skąd?)
Wracam do domu. (dokąd)
Wracam przez autostradę. (którędy?)
Wracam spać. (aby co robić?)
Wracam jutro. (kiedy?)
Wracam pociągiem. (czym?)
Jak widać na tym przykładzie, możemy za pomocą samej zmiany dopełnienia dostarczyć wielu różnych informacji. Jednakże jak wiadomo na które z pytań dane dopełnienie odpowiada? W języku polskim robi się to poprzez odpowiednio dobrany miks odmiany przez jeden z 7 przypadków + obecność (lub nieobecność) przyimka. W języku francuskim deklinacji (odmiany przez przypadki) nie ma, wszystko zatem opiera się na odpowiednim doborze przyimków działających jak konektory aby podać pewien typ informacji
Przyimki – jak wyglądają odpowiedniki 7 polskich przypadków?
Niestety nijak, ponieważ każdy z czasowników istniejących w języku francuskim ma swój własny indywidualny zestaw odpowiednio skonfigurowanych dopełnień, dzięki którym przekazuje pewne informacje. Można zaobserwować pewne wspólne prawidłowości, jak bardzo podobne działanie wszystkich czasowników wyrażających ruch. Ich dopełnienia będą w większości wyglądały podobnie – każdy ruch ma miejsce startu, cel, kierunek, punkt pośredni, itp. Udaje się też z niektórych przyimków wydobyć najczęstszy polski odpowiednik (np. à najczęściej służy jako odpowiednik „w” lub „do”).
Nie zmienia to jednak faktu, że do każdego czasownika, którego będziemy chcieli użyć, należy znać nie tylko jego podstawowe znaczenie i odmianę w kilku czasach. Dni, kiedy wystarczyło skupić się na samej odmianie minęły wraz ze słodkimi latami szkolnymi. Aby nauczyć się języka nie tylko na tyle, by zdać najbliższą kartkówkę, ale realnie móc się nim posługiwać, należy w komplecie z czasownikiem poznać i wyuczyć się jego zestawu dopełnień. To jest tak samo ważna część nauki jak odmiana, ponieważ bez tej wiedzy nie będzie możliwe zbudowanie całości zdania, które będzie miało sens.
Przyimki & czasowniki – jak się za to zabrać?
Ustalić priorytety i ćwiczyć. Nikt nie nauczy się wszystkich 11 tysięcy czasowników. Nie ma też takiej potrzeby. Pewne czasowniki są ważniejsze niż inne, z uwagi chociażby na to, że są częściej stosowane. Poniżej znajduje się coś, co powinno być częścią każdego podręcznika do nauki języka, a niestety bardzo rzadko występuje w przyrodzie. Lista 250 najczęstszych czasowników wraz z charakterystycznymi dla nich dopełnieniami to zestaw, który pozwala zajechać bardzo daleko.
Warto przy okazji zwrócić uwagę na kilka istotnych spraw :
- podane są tylko dopełnienia „nieoczywiste”. Każda czynność może być wykonywana gdzieś lub w jakimś momencie, stąd też dopełnienia będące typowymi okolicznikami miejsca i czasu nie zostały uwzględnione, ponieważ działają w ten sam sposób dla każdej czynności. Można się ich nauczyć raz i stosować wszędzie tak samo.
- Czasowniki potrafią zmieniać znaczenie (z perspektywy innych języków) wraz z niektórymi konfiguracjami dopełnień. Dlatego lista ta jest potrzebna nawet po to, by poznać w pełni samo znaczenie czasownika.
- We wszystkich przypadkach, gdy dany schemat dopełnienia jest zakończony słowem „que„, implikuje to rozpoczęcie nowego zdania składowego, rozpoczętego kolejnym podmiotem. Także przy każdym takim schemacie dopełnienia, należy z góry przyjąć, że tym, co po „que” podpinamy będzie nowy podmiot.
A teraz bierzcie, uczcie się i korzystajcie, gdzie indziej tego nie ma.
Mam nadzieję, że artykuł był pomocny i zapraszam do czytania pozostałych moich materiałów przybliżających tajniki języka francuskiego. W razie potrzeby bardziej regularnej i ustrukturyzowanej pomocy, zapraszam na moje lekcje indywidualne.
