Jak czasy w języku francuskim mają się do tych w języku angielskim?
Dla bardzo wielu osób uczących się języka francuskiego, język Molière’a jest drugim językiem obcym po języku angielskim. Historia tych obu narodów i tym samym drogi rozwoju ich języków są na tyle zbliżone, że zachęca to do szukania analogii pomiędzy nimi. Czy starcie francuski vs angielski wykazuje mocne podobieństwa, czy też rodzi więcej konfuzji i problemów?
W języku angielskim, według różnych szacunków w zależności od przyjętych kryteriów, pomiędzy 30% a 50% słownictwa pochodzi z języka francuskiego (między 50 a 85 tysięcy słów). Słowa te pochodzą z języka francuskiego na różnych etapach jego rozwoju. To niesie za sobą dwa ważne skutki : część tych słów ma zapis mocno odbiegający od obecnego, np. za sprawą historycznej zmiany „w” na „g” (William -> Guillaume, guerre -> war), oraz zmiany „s” na akcentowane „e” (school -> école, student -> étudiant, space -> espace). Drugim skutkiem oddalonego wstecz w czasie transferu słów do języka angielskiego jest to, że mają one często mocno odmienne znaczenie niż we współczesnym języku francuskim (problem „fałszywych przyjaciół„) lub są skrajnie formalnym i lekko archaicznym synonimem dla popularnych angielskich słów, przez co często kojarzone są tylko przez wyjątkowo dobrze oczytanych użytkowników mowy Szekspira.
Porównanie fonetyki francuski vs angielski
Język francuski ma w większości stałe zasady wymowy, przez co nie jest konieczne poznawanie transkrypcji każdego nowego poznawanego słowa nie jest konieczne. Angielski w tej kwestii jest inny, przez co nauka wymowy i jej udoskonalanie stanowi spory wysiłek, sporo większy niż w przypadku nauki języka francuskiego. I to stąd wziął się zwyczaj „osłuchiwania się”, mitycznej metody nauki o której mówiło mi wielu uczniów. Polega ona na biernym słuchaniu wypowiedzi lub piosenek w obcym języku bez nawet znajomości jego generalnych podstaw. Jest to coś, co wykonywane odpowiednio długo na treściach po angielsku pomaga kojarzyć brzmienie słów gdy w końcu trafiamy na nie podczas konwencjonalnej nauki. W przypadku języka francuskiego nie dane mi było zauważyć różnicy w prędkości opanowywania wymowy między nauką z „osłuchiwaniem się” i tą bez. Ze szczytu moich 20 lat indywidualnego nauczania mogę spokojnie powiedzieć „nie zaszkodzi, nie sądzę by pomagało, zainwestowałbym ten czas inaczej”.
I w końcu gramatyka – czy angielski jest podobny?
Angielski jest zarówno podobny jak i bardzo mocno odmienny jeśli chodzi o gramatykę (w porównaniu do francuskiego). Pewne koncepty i pojęcia są podobne (w obu istnieją np. rodzajniki), niektóre są na siłę wciskane przez nienajlepiej napisane podręczniki (np. rzeczowniki niepoliczalne). Podczas nauki gramatyki (w każdym języku) kluczowe jest, by zasady gramatyki zostały jednoznacznie zrozumiane i mogły być bez wahania aplikowane w języku. Ponieważ każdy z nas korzystając z języka stara się nie robić błędów, zazwyczaj w języku nie używamy tego co znamy, używamy jedynie tego, czego jesteśmy 100% pewni. W tym świetle okazuje się, że gramatyka języka angielskiego dla większości uczących się francuskiego wprowadza niestety tylko niepotrzebne zamieszanie.
Czasy : czyli angielski jest podobny do francuskiego?
W tym zakresie angielski to francuski, tylko przepuszczony przez maszynę losującą. Taki nienajprzyjemniejszy wniosek wynika z metodycznego porównania obu języków. Zdarza się dość często, że moi uczniowie próbują szukać analogii między czasami we francuskim i angielskim. Poniżej zrobiłem pewne (mam nadzieję czytelne) zestawienie jak się mają czasy angielskie do francuskich pod względem nazewnictwa, budowy i wykorzystania.
Przyjąłem przy tym jedno dodatkowe założenie, które wynika bezpośrednio z systematyki czasów w języku francuskim : czasy proste to czasy niedokonane, a więc jednocześnie wyrażają ciągłość. Natomiast czasy złożone są dokonane. (Z wyjątkiem Passé Simple, ale nie miało to wpływu na tę klasyfikację)
- Present Simple (Czas teraźniejszy prosty) Nazwa jednoznacznie sugeruje PRÉSENT.
- Tworzenie: Normalna odmiana czasownika, odpowiednik PRÉSENT.
- Wykorzystanie: Jak PRÉSENT.
- Present Continuous (Czas teraźniejszy ciągły) Nazwa sugeruje PRÉSENT PROGRESSIF.
- Tworzenie: Trochę jak PRÉSENT PROGRESSIF.
- Wykorzystanie: Zarówno jak PRÉSENT jak i PRÉSENT PROGRESSIF.
- Present Perfect (Czas teraźniejszy dokonany) Nie ma odpowiednika we francuskim.
- Tworzenie: Mocne skojarzenia z PASSÉ COMPOSÉ.
- Wykorzystanie: Jak IMPARFAIT.
- Present Perfect Continuous (Czas teraźniejszy dokonany ciągły) Określenia „perfect” i „continuous” wzajemnie się wykluczają we francuskich czasach.
- Tworzenie: Do niczego nie podobne.
- Wykorzystanie: Jak IMPARFAIT.
- Past Simple (Czas przeszły prosty) PASSÉ SIMPLE.
- Tworzenie: Czas prosty, a więc podobnie jak PASSÉ SIMPLE.
- Wykorzystanie: Najbliżej do PASSÉ SIMPLE.
- Past Continuous (Czas przeszły ciągły) Nazwa sugeruje odpowiednik IMPARFAIT.
- Tworzenie: Najbliższe PRÉSENT PROGRESSIF W IMPARFAIT.
- Wykorzystanie: Jak IMPARFAIT.
- Past Perfect (Czas przeszły dokonany) Nazwa sugeruje, że to odpowiednik PASSÉ COMPOSÉ.
- Tworzenie: Najbliżej mu do PLUS-QUE-PARFAIT.
- Wykorzystanie: PLUS-QUE-PARFAIT.
- Past Perfect Continuous (Czas przeszły dokonany ciągły) Ponownie, określenia „perfect” i „continuous” wzajemnie się wykluczają we francuskich czasach.
- Tworzenie: Przypomina PRÉSENT PROGRESSIF W PLUS-QUE-PARFAIT.
- Wykorzystanie: PLUS-QUE-PARFAIT.
- Future Simple (Czas przyszły prosty) Jasne skojarzenie z FUTUR SIMPLE.
- Tworzenie: Dalekie podobieństwo do FUTUR PROCHE.
- Wykorzystanie: Jak FUTUR PROCHE.
- Future Continuous (Czas przyszły ciągły) Czasy proste = czasy ciągłe, a więc FUTUR SIMPLE.
- Tworzenie: Jak PRÉSENT PROGRESSIF W FUTUR SIMPLE.
- Wykorzystanie: Jak FUTUR SIMPLE.
- Future Perfect (Czas przyszły dokonany) FUTUR ANTÉRIEUR.
- Tworzenie: Przypomina nieco FUTUR ANTÉRIEUR.
- Wykorzystanie: Jak FUTUR ANTÉRIEUR.
- Future Perfect Continuous (Czas przyszły dokonany ciągły) No i znowu, określenia „perfect” i „continuous” wzajemnie się wykluczają we francuskich czasach.
- Tworzenie: Do niczego nie podobne.
- Wykorzystanie: W granicach FUTUR SIMPLE.
Jaki wniosek wyłania się z tej analizy? Porównywanie czasów pomiędzy angielskim a francuskim jest niestety utrudnianiem sobie życia. W języku francuskim struktura czasów, ich nazewnictwo i atrybuty są o wiele klarowniejsze, zwłaszcza gdy przyjmie się jasny podział na czasy proste (niedokonane, ciągłe) i złożone (dokonane), plus osobno doliczając jeszcze struktury czasopodobne takie jak Futur Proche, Passé Récent i Présent Progressif.
