Wymowa plus i tous wyjaśniona raz na zawsze.
Wśród słów francuskich, które sprawiają najdłużej kłopoty, dość szczególne miejsce zajmują wymowa plus i tous, które mają dwie różne obowiązujące wymowy (z dźwiękiem „s” na końcu, lub bez niego), i wcale nie jest obojętne jak te słowa wymawiamy. Warto raz na zawsze przyswoić sobie zasady tym rządzące.
Plus – więcej czy mniej?
Nieco pod prąd intuicji i ogólnych zasad fonetyki francuskiego, zasady wymowy słowa „plus” najłatwiej opanować biorąc za punkt wyjścia opcję, w której generalnie słowo to czyta się w całości /plüs/, łącznie z ostatnim dźwiękiem „s”. Nie jest to może statystycznie najczęstsza sytuacja w życiu, ale pozwala nam ograniczyć ilość wyjątków do zaledwie dwóch :
- Stopniowanie cech = /plü/
- ne … plus = /plü/
A więc, w sytuacji gdy używamy „plus” do stopniowania cech (przymiotników, przysłówków), „s” jest nieme. Na przykład :
Przymiotniki : plus grand, plus facile, plus cher, plus rapide
Przysłówki : plus vite, plus facilement, plus souvent, plus interessant
Nie dzieje się tak natomiast przy wyrażeniach ilościowych (plus de temps), ani przy sytuacjach, gdy samo „plus” jest przysłówkiem (il travaille plus). W takich sytuacjach czytamy słowo w całości, a więc /plüs/.
Sytuacja z negacją „ne … plus” wygląda podobnie, „s” jest nieme. Dzieje się to po to, by móc odróżnić w brzmieniu na przykład takie dwa zdania :
On a plus de vin. /plüs/
On n’a plus de vin. /plü/
W tych dwóch wypowiedziach obecność lub nieobecność „s” w wymowie jest jedyną różnicą.
Tous – wszystkie czy jednak nie?
Drugim słowem z którym walka fonetyczna czasem trwa irytująco długo jest „tous”. Tu sprawa wygląda inaczej niż przy „plus”. Słowo „tous”, czyli forma męska mnoga od „tout” może spełniać jedną z dwóch ról w wypowiedzi : może być przymiotnikiem lub zaimkiem. Dość łatwo jest to rozpoznać w tekście, ponieważ po przymiotniku musi być jakiś rzeczownik (zazwyczaj poprzedzony deskryptorem, więc np. rodzajnikiem, przymiotnikiem dzierżawczym lub wskazującym) :
Je travaille tous les jours
J’adore tous mes amis.
Je vais manger tous ces croissants.
W takiej konfiguracji czytamy /tu/ bez „s”, podążając za generalnymi zasadami fonetyki francuskiej.
Kiedy natomiast „tous” jest wykorzystywane jako zaimek, nie będzie po nim rzeczownika, który byłby przezeń opisywany, a więc też nie napotkamy na żaden deskryptor, który w brzmieniu mowy byłby w stanie przekazać, czy mamy do czynienia z formą mnogą „tous”, czy z pojedyńczym „tout” :
En Pologne, tous roulent vite.
Ils ont tous vu.
Nous voudrions tous voir.
W takich sytuacjach, wymowa „s” jest konieczna, ponieważ nie ma w pobliżu innego elementu, który mógłby w mowie przekazać to, że mamy do czynienia z formą mnogą. To w zasadzie zamyka temat pt. „wymowa plus i tous”.
Mam nadzieję, że artykuł był pomocny i zapraszam do czytania pozostałych moich materiałów przybliżających tajniki języka francuskiego. W razie potrzeby bardziej regularnej i ustrukturyzowanej pomocy, zapraszam na moje lekcje indywidualne.
Zapraszam też do sekcji ćwiczeń, jest tam sporo ciekawych rzeczy, dzięki którym francuski staje się nieco mniej trudny.
