wyjątki fonetyczne

Wyjątki fonetyczne – 27 najważniejszych

Czy język francuski zawiera wyjątki fonetyczne?

Często od moich uczniów słyszę, że wg nich jednym z najtrudniejszych elementów języka francuskiego jest „jego wymowa, bo wszędzie są wyjątki fonetyczne”. Choć muszę w dużej mierze zgodzić się z pierwszymi dwoma słowami tej wypowiedzi, to reszta nie specjalnie licuje z rzeczywistością. Sposób zapisu słów po francusku i ich dekodowanie byłyby w stanie zawstydzić szyfrantów w niejednej armii chyba, że przyjmiemy, że jednak są pewne stałe zasady, których dobre opisanie ogranicza bardzo mocno liczbę tego, co można uznać za wyjątki fonetyczne.

Większość osób, które uczę języka francuskiego ma już za sobą naukę angielskiego. Zazwyczaj przeszli przez ten etap w szkole średniej lub wyższej i dobrze pamiętają jakim wyzwaniem było uczenie się w zasadzie każdego słowa z przypisaną do niego wymową i intonacją.

Było to konieczne między innymi dlatego, że dość powszechne są w angielskim zbitki literowe o różnych brzmieniach. Dość znanym przykładem jest następująca seria angielskich słów :

cough tough though through bough rough dough

We francuskim sytuacja jest częściej odwrotna – te same lub bardzo podobne do siebie dźwięki zapisane na kilka sposobów :

cent cents sang sans s’en sent sont son sons

Już chociażby po tym widać, że podejście do nauki wymowy francuskiej powinno być zupełnie inne niż do wymowy angielskiej – we francuskim należy nauczyć jaki dźwięk powstaje z każdej charakterystycznych zbitek literowych, i następnie się tego trzymać. Wyjątki fonetyczne są relatywnie rzadkie i poniżej przedstawię ich dość wyczerpującą listę (pisaną z rodzajnikami, lecz transkrypcja obejmuje sam rzeczownik, bez rodzajnika)

  1. monsieur /mysjy/ – „pan”, on jako /y/, -eur czytane /y/.
  2. une femme /fam/ – „kobieta”, emm czytane /am/
  3. un fils /fis/ – „syn”, litera l niema, za to s czytane.
  4. un/une poêle /płal/- „palnik”/”patelnia”, czytane tak jak oi.
  5. un examen /egzamaę/ – „egzamin”, x czytane /gz/, en czytane /aę/
  6. des oeufs /y/ – „jaja”, liczba mnoga odchodzi od normalnej wymowy zbitki oe i również udźwięcznia f.
  7. les mœurs /mörs/ – „obyczaje”, s czytane.
  8. hiver /iwer/ – „zima”, er czytane /er/.
  9. hier /ijer/ – „wczoraj”, er czytane /er/.
  10. hélas /elas/ – „niestety”, s czytane.
  11. un ours /urs/ – „niedźwiedź”, s czytane.
  12. plus /plus/ lub /plu/ – różne znaczenia w zależności od konfiguracji, s czytane z wyjątkiem stopniowania cech i zamykania negacji.
  13. tous /tus/ lub /tu/ – różne znaczenia w zależności od konfiguracji, s czytane gdy użyte jako zaimek.
  14. l’ennui /ąnłi/ – „nuda”, pierwsze dwie litery jako osobna głoska nosowa /ą/ zamiast utwardzonego /enn/.
  15. accueil /aköj/ – „ugoszczenie, przyjęcie”, ue jako /ö/.
  16. le transit /trązit/ – „tranzyt”, s jako /z/.
  17. mars /mars/ – „marzec”, s czytane.
  18. août /ut/ lub /u/ – „sierpień”, wszystko inaczej niż można by podejrzewać.
  19. six /sis/ – „sześć”, w liczbach x czytane jako /s/.
  20. huit /uit/ – „osiem”, czytane t.
  21. dix /dis/ – „dziesięć”, w liczbach x czytane jako /s/.
  22. vingt /vaę/ – „dwadzieścia”, nie czytane g.
  23. soixante /słasąt/ – „sześćdziesiąt”, w liczbach x czytane jako /s/.
  24. faisons /fyzą/ – „robimy”, ai czytane jako /y/.
  25. mille /mil/ – „tysiąc”, ill jako /il/.
  26. une ville /wil/- „miasto”, ill jako /il/.
  27. village /wilaż – „wioska, miasteczko”, ill jako /il/.

Mam nadzieję, że artykuł był pomocny i zapraszam do czytania pozostałych moich materiałów przybliżających tajniki języka francuskiego. W razie potrzeby bardziej regularnej i ustrukturyzowanej pomocy, zapraszam na moje lekcje indywidualne.