We francuskim istnieją tzw. turbo czasowniki. I nie chodzi o te 7 najczęściej używanych.
Turbo czasowniki – takie, które turbo przyspieszają naukę i zdobycie komunikatywności. Każdy jeden ma odmianę, która jest bazą dla kolejnych kilku innych, różniących się prefiksem i oczywiście znaczeniem. Co więcej, niektóre z nich są z kolei bazą do budowy sporej ilości struktur idiomatycznych, jak np. mettre, prendre, czy faire. Prawdziwa żyła złota dla każdego, kto chce szybko i sprawnie zwiększyć swoją komunikatywność i sprawność przekazywania nawet skomplikowanym myśli.
Oto kompletna lista – turbo czasowniki i kolejne na nich bazujące
Faire – défaire, contrefaire, refaire, satisfaire, méfaire.
Mettre – admettre, commetre, soumettre, permettre, promettre, remettre.
Connaître – reconnaître, méconnaître.
Venir – devenir, parvenir, prévenir, intervenir, revenir, se souvenir.
Prendre – apprendre, comprendre, surprendre, entreprendre, reprendre.
Ouvrir – entrouvrir, rouvrir, découvrir, couvrir, recouvrir.
Paraître – apparaître, comparaître, disparaître, réapparaître.
Faire
Czasownik faire oznacza standardowo robić, czynić, sprawiać, zgrywać. Używany jest często do określeń pogodowych (np. il fait froid) lub okoliczności (np. il fait tard, il fait sombre). W znaczeniu „sprawiać” przyjmuje jako dopełnienie czasowniki, dzięki czemu uzyskujemy znaczenie delegowania czynności na bliżej niezidentyfikowaną osobę (je fais laver ma voiture – sprawiam mycie mojego samochodu, np. na myjni ręcznej).
Défaire – doprowadzić coś do stanu pierwotnego (np. Défaire une couture. – rozpruć przeszycie). Sprawić, by mozolnie tworzony porządek wrócił do stanu sprzed uporządkowania (np. défaire le lit, défaire ses bagages).
Contrefaire – naśladować działanie, postępowanie kogoś, podrabiać głos, zachowanie, lub przedmiot.
Refaire – robić coś ponownie.
Satisfaire – działać w sposób, by zadowolić kogoś, zaspokoić jego potrzeby lub pragnienia.
Méfaire – czynić względem kogoś coś złego.
Mettre
Czasownik mettre oznacza umieszczać coś w jakimś miejscu lub w jakimś stanie. Jego znaczenie definicyjne nie jest precyzyjne i nie oddaje możliwości, jakie kryją się w tym czasowniku, a które tkwią przede wszystkim w mnogości wyrażeń idiomatycznych, które można za jego pomocą zbudować. Warte jednak odnotowania jest znaczenie „zakładać element ubrania”.
Admettre – przyznać coś (np. J’admets que vous avez raison.). Pozwolić wejść, dołączyć (np. Le public n’est pas admis dans la salle de répétition.). Móc pomieścić (np. La salle n’admet que 200 personnes).
Commettre – popełnić czyn, którego się żałuje (np. Il a commis un crime.). W kontekście oficjalnym może też znaczyć przypisać kogoś do czegoś (np. Commettre un avocat à la défense d’un accusé.).
Soumettre – podporządkować sobie coś lub kogoś, podporządkować coś/kogoś komuś/czemuś (np. Il a soumis l’étudiant à un test.). Przedłożyć komuś dokument (np. Il a soumis sa candidature au conseil.).
Permettre – pozwolić na zrobienie czegoś (np. La loi ne permet pas de construire à cet endroit.).
Promettre – obiecać coś komuś.
Remettre – odłożyć coś na miejsce, w którym było uprzednio. Powtórzyć czynność umieszczania czegoś, dołożyć czegoś więcej. Zakładać ponownie element ubrania. Odłożyć coś na później, przesunąć wykonanie.
Connaître
Czasownik connaître oznacza znać coś lub kogoś, potrafić rozpoznać lub zidentyfikować. W odpowiednim kontekście czasu dokonanego może znaczyć poznać lub zapoznać.
Reconnaître rozpoznawać coś lub kogoś. Może też znaczyć przyznawać prawdziwość pewnego faktu (np. Je reconnais que vous avez raison).
Méconnaître – nie znać, nie rozpoznawać, lub znać bardzo słabo.
Venir
Czasownik venir oznaczać przybywać, przychodzić. W szerszym aspekcie może znaczyć dołączyć, pojawić się, pochodzić.
Devenir – stawać się kimś, czymś, nabierać pewnej cechy.
Parvenir – przybyć, dotrzeć w jakieś miejsce. Zdołać coś zrobić skutecznie (np. Parvenir à déchiffrer une écriture difficile.). Dostąpić czegoś (np. Parvenir à la gloire.).
Prévenir – uprzedzić kogoś, poinformować go z wyprzedzeniem. Zapobiec jakiemuś wydarzeniu (np. Prévenir une catastrophe.), ostrzec kogoś przed czymś lub kimś (np. On m’avait prévenu contre lui.).
Intervenir – interweniować, zadziałać w jakiejś sprawie, zdarzyć się.
Revenir – wracać do miejsca, w którym się już było. Uwaga – nie jest zamienne z rentrer i retourner. Rzadziej znaczenie „kosztować” (np. Cette voiture me revient cher).
Se souvenir – przypominać sobie
Prendre
Czasownik prendre oznacza brać coś lub kogoś, wziąć, chwytać. W szerszym znaczeniu też kupować (np. S’arrêter pour prendre de l’essence.), pobrać dane (np. Prendre la dimension d’une pièce.), zasięgać opinii, porady (np. Prendre un avis auprès des spécialistes.), otrzymać cios, uderzenie (np. Prendre une gifle.), zahaczyć coś niechcąco (np. Se prendre le pieds dans le tapis).
Comprendre – rozumieć coś lub kogoś, zawierać coś (w całości lub częściowo).
Surprendre – zaskoczyć kogoś czymś, lub zastać go niespodziewanie w trakcie jakiejś czynności.
Entreprendre – przedsięwziąć coś, rozpocząć złożoną serię czynności.
Reprendre – wziąć coś ponownie (np. Je reprendrais bien un peu de vin.). Wejść ponownie w posiadanie czegoś, odzyskać coś. Złapać coś lub kogoś ponownie. Przejąć coś po kimś. Podjąć na nowo przerwaną uprzednio czynność (np. Il a repris le travail après son congé). Poprawić coś, wykonać coś na nowo (np. Il n’y a rien à reprendre à cet article.).
Ouvrir
Czasownik ouvrir oznacza otwierać coś. Jeśli jest bez dopełnienia zazwyczaj domyślnie oznacza otworzyć drzwi wejściowe do domu. Otworzyć przepływ czegoś (np. ouvrir l’eau, ouvrir le gaz).
Entrouvrir – otworzyć coś tylko częściowo.
Rouvrir – otworzyć coś ponownie (np. Rouvrir un magasin).
Découvrir – odkrywać, dokonywać odkrycia, odsłaniać, zauważać, natknąć się, poznać coś, czego się dobrze nie znało.
Couvrir – przykryć coś lub kogoś, kryć. Czasowniki couvrir i découvrir są antonimami.
Recouvrir – ponownie przykryć coś lub kogoś.
Paraître
Czasownik paraître oznacza jawić się jako, wydawać się jakieś (np. Il me paraît nerveux.), pojawić się (np. Dès que le soleil paraîtra.), ukazać się (np. La nouvelle est parue dans le journal.).
Apparaître – pojawić się, zmaterializować się, stać się oczywistym, rzadziej – wydawać się jakieś.
Comparaître – pojawić się przed obliczem wymiaru sprawiedliwości.
Disparaître – zniknąć, schować się. W przypadku osób – zginąć, umrzeć. Czasowniki apparaître i disparaître są antonimami.
Réapparaître – ponownie się pojawić.
Mam nadzieję, że artykuł był pomocny i zapraszam do czytania pozostałych moich materiałów przybliżających tajniki języka francuskiego. W razie potrzeby bardziej regularnej i ustrukturyzowanej pomocy, zapraszam na moje lekcje indywidualne.
