Subjonctif kiedy

Subjonctif – część 2 – kiedy jest on wymagany?

Artykuł jest kontynuacją części 1 n/t odmiany w trybie Subjonctif.

Drugą po odmianie trudnością związaną z trybem Subjonctif jest to, kiedy jesteśmy zobowiązani go stosować. I trzeba sobie powiedzieć, że to właśnie to jest źródłem największych koszmarów u wielu uczących się. Albowiem sprawa związana jest z dość pokaźną listą sytuacji, których zapamiętanie i z którymi obycie zajmuje trochę czasu i wymaga sporej ilości nie koniecznie zawsze bardzo ciekawej pracy własnej.

Subjonctif w swoim najczęstszym występowaniu jest trybem wyrażającym niepewność skutku w przyszłości. Występuje on też po polsku, i korzystamy z niego wiele razy dziennie nawet nie zwracając na to uwagi. Weźmy dla przykładu takie zdanie :

Ja wiem, że on jutro będzie pracował.

FAKT 1 + FAKT 2

Zdanie to ma bardzo czytelną konstrukcję logiczną. Podane są 2 fakty, pierwszy dzieje się obecnie (stąd czas teraźniejszy wiem), a drugi będzie się dział w przyszłości, więc jest wyrażony odpowiednim czasem przyszłym w formie będzie pracował).

Gdy tylko jednak zmienimy fragment przed przecinkiem, musi za tym iść zmiana również części po przecinku, włączając to formę odmiany czasownika.

Ja chcę, by on jutro pracował.

SUBIEKTYWIZM + NIEPEWNOŚĆ

Takie zdanie nie wyraża już faktu, a jedynie subiektywny stosunek do nadchodzącej przyszłości (chcę), brak gwarancji co owa przyszłość przyniesie. Gramatyka języka polskiego wymusza zmianę formy drugiego czasownika (tego, od czynności która w naszym mniemaniu nie jest pewna), i koniec końców mamy zdanie składowe brzmiące :

….on jutro pracował.

Niech to dobrze wybrzmi. On. Jutro. Pracował. Nie „wczoraj pracował”. Nie „będzie jutro pracował”, tylko „jutro pracował”. Zupełnie jak gdyby jutro było przeszłością. Oto subjonctif po polsku.

Jak ująć w słowach układ zdania, w którym po francusku konieczny jest subjonctif?

Zdanie w którym są 2 podmioty, pierwszemu jest subiektywnie nieobojętne co zrobi drugi, ale nie ma wpływu.


Jak to wygląda po francusku? Weźmy taki przykład :

Je veux que tu viennes.

Mamy 2 niezależne od siebie podmioty. Pierwszemu jest nieobojętne (je veux) to, co zrobi drugi, natomiast drugi wykona czynność viennes (od venir) lub nie. W trybie subjonctif jest tutaj odmieniony własnie czasownik viennes.

Poniżej są 3 tabelki, zawierające możliwie najpełniejszą listę wyrażeń, które wywołują konieczność użycia trybu Subjonctif. Ważne jest, by zwrócić uwagę na to, że niektóre z tych wyrażeń będą wymuszały ten tryb gdy są twierdzące, inne tylko gdy są zanegowane, a wiele z nich w obu przypadkach.

Je veux que tu viennes. (subjonctif)

Je ne veux pas que tu viennes. (subjonctif)

Je pense qu’il viendra. (brak subjonctif)

Je ne pense pas qu’il vienne. (subjonctif)

Zdarzają się też sytuacje, gdy mówiący ma wolną rękę, a jego wybór będzie sugestią większej niepewności skutku (Subjonctif), lub odwrotnie – większego prawdopodobieństwa powodzenia (Indicatif). Zdarzają się też określenia, po których wymagane jest „ne expletif” (po polsku „negacja ozdobna”), która składa się z samego „ne” (w tabelkach ta opcja jest w ostatniej kolumnie, opisanej N/E). Ten fenomen będzie nieco później wyjaśniony w pełniejszy sposób. 

subjonctif kiedy
subjonctif kiedy
subjonctif kiedy

Po tym wszystkim pozostaje jeszcze jedna kwestia – już mniej więcej wiemy, kiedy wymagane jest użycie Subjonctif présent. A kiedy stosuje się Subjonctif passé?

Są to o wiele rzadsze sytuacje. Subjonctif présent służy do wyrażania czynności co do których wyniku w przyszłości nie możemy być pewni (Boję się, że on będzie miał wypadek), Natomiast, jeśli intencją jest wyrażenie niepewności co do czegoś co się już rozstrzygnęło (bez względu na to, czy mamy o tym informację), do gry wchodzi Subjonctif passé : (On długo nie wraca, boję się, że miał wypadek) lub (Wczoraj gdy długo nie wracał, bałem się że miał wypadek). W praktyce te 3 zdania po francusku będą wyglądały następująco :

  • J’ai peur qu’il ait un accident. – Boję się, że będzie miał wypadek
  • J’ai peur qu’il ait eu un accident. – Boję się, że miał wypadek.
  • J’avais peur qu’il ait eu un accident. – Bałem się, że miał wypadek.
  1. Jak wygląda odmiana?
  2. Po jakich określeniach jest on wymagany?
  3. Da się to cholerstwo ominąć?
  4. Koniunkcje z subjonctif
  5. Subjonctif z przymiotnikami w stopniu najwyższym
  6. Styk subjonctif i trybu rozkazującego