Rodzaj żeński w każdym języku rządzi się trochę innymi prawami. To sprawia, że jest to czynnik, który dokłada często sporo pracy każdej osobie, która odkrywa nowy język. Znajomość kilku prostych faktów na temat rodzajów w języku francuskim może diametralnie ułatwić naukę.
Czy jeśli słowo we francuskim kończy się na „e”, to oznacza, że jest żeńskie?
Wiele osób wyrabia sobie wyobrażenie, że rodzaj żeński we francuskim = końcówka „e”. Ale niestety to zależy o jakich słowach mówimy. Taka zależność działa w 100% dla imiesłowów biernych (participe passé), dla 75,6% słów oznaczających zawody, dla 68,5% ogółu przymiotników i dla zaledwie 61,5% rzeczowników.
W przypadku zawodów i przymiotników na niską skuteczność tej metody wpływa głównie jeden fakt. Mianowicie, literę „e” na końcu znajdziemy dość często w formie męskiej. Z kolei dla rzeczowników (a przynajmniej tych, które nie pochodzą bezpośrednio od przymiotnika) jest inaczej. Rozpoznanie rodzaju jest tam bardziej złożonym problemem. Wymaga zapoznania się z typowymi końcówkami, które z zadowalającą skutecznością (>95%) są korelowane z rodzajem.
Jakie końcówki we francuskim są żeńskie?
Charakterystyczne końcówki sygnalizujące rodzaj żeński w języku francuskim to : -ie, -tion, -sion, -té, -ance, -ence, -aison, -ée (powyżej 96% skuteczności). Nieco niższą pewność (86-91%) dają końcówki -ure, -ude, -ade.
Jakie końcówki we francuskim są męskie?
Charakterystyczne końcówki dla rzeczowników męskich we francuskim to przede wszystkim litery : c, d, g, m, k, t, u. Oprócz tego warte zapamiętania jako męskie są końcówki -age, -iste, -sme, ier, -in, -us, -al, -oir, -on. Do listy warto jeszcze dopisać końcówkę „-eur”, spotykaną głównie w nazwach zawodów i rzeczownikach na nich bazujących. Jednakże ze względu na brakujące oficjalne feminatywy dla niektórych ról zawodowych, -eur daje zaledwie 92% skuteczności w rozpoznawaniu rodzaju.
Czy we francuskim można rozpoznać rodzaj żeński / męski rzeczownika po jego końcówce?
Częściowo. Zapamiętanie 11 żeńskich końcówek i 17 męskich daje wysokie prawdopodobieństwo trafienia w odpowiedni rodzaj (przeważnie powyżej 90%). Nie jest to jednakże całkowite rozwiązanie problemu doboru rodzaju, ponieważ takie „bezpieczne” końcówki spotyka się w zaledwie połowie wszystkich rzeczowników we francuskim.
Jak we francuskim zrobić rodzaj żeński przymiotnika?
Prawie połowa przymiotników nie zmienia swojej formy w rodzaju żeńskim. W przypadku pozostałych, najczęstszą metodą stosowaną być stworzyć rodzaj żeński jest zwyczajne dodanie litery „e” (38% przymiotników) na końcu. Trzy kolejne kolejne sytuacje też opierają się na dodaniu litery „e”. Ale oprócz tego jeszcze wymagają albo podwojenia spółgłoski (en->enne, el->elle), albo dostawienia akcentu nad wcześniejszym e (er->ère). Ostatnią wartą wspomnienia sytuacją są końcówki -eur, przy których konieczne jest zapamiętanie przy każdym słowie sposobu postępowania. Może być bowiem tak, że -eur należy zamienić na -euse (70% przypadków), na -rice (znacznie rzadziej), lub wykonać jeszcze inną operację specyficzną dla danego przypadku.
Czy słowa po francusku mają ten sam rodzaj co po polsku?
Precyzyjniejszym pytaniem byłoby, czy rzeczowniki mają ten sam rodzaj w obu językach. Niestety nie zawsze tak jest, ale jest kilka sposobów, by sobie pomóc. Pierwszym jest skojarzenie niektórych końcówek o wspólnej przeszłości w obu językach :
- -tion, -ssion, -sion są odpowiednikami polskich końcówek -cja, -sja, -zja (contusion -> kontuzja)
- -ence, -ance to polskie -encja, -ancja (agence -> agencja)
- -ade występuję jako polskie -ada (façade -> fasada)
- -age to charakterystyczne zakończenie pisane w polskim -aż (garage -> garaż)
Drugim sposobem jest przestudiowanie listy 300 najczęstszych rzeczowników, stworzonej z myślą o czytelnym wyodrębnieniu spośród nich tych, które mają inny rodzaj, niż w języku polskim. Tam najlepiej widać jak często (lub rzadko) rodzaj będzie się pokrywał, i pomaga skupić się bardziej na tych rzeczownikach, przy których rodzaj jest najbardziej „podstępny”.
