Dark Mode Light Mode
Dark Mode Light Mode

Kolory – 174 różne i 1 spory problem

kolory kolory
kolory

Francuski + kolory = Oh mon dieu!

Pozornie kolory nie powinny być w języku francuskim żadnym wielkim zagadnieniem. Są to przymiotniki jak wszystkie inne, umieszcza się je po rzeczowniku, uzgadnia co do liczby i rodzaju z rzeczownikiem, który opisują, i w sumie na tym cały temat powinien się skończyć. No ale niestety nie.

Problem pojawia się, gdy odkrywamy, że niektóre z kolorów nie do końca się uzgadniają. Istnieją w języku francuskim 3 sytuacje, w których kolory nie będą uzgadniane z rzeczownikiem, który opisują :

  1. Gdy kolor pochodzi od nazwy pospolitej (np. prune, olive, itp.).
  2. Gdy kolor pochodzi od nazwy obcojęzycznej (np. kaki).
  3. Gdy kolor jest wyrażony w sposób złożony z kilku słów (np. bleu foncé).

Kolory, które uzgadniają się normalnie

Poniżej lista (nie wyczerpująca) kolorów, które uzgadniają się co do liczby i rodzjau

  • alezan
  • aubère
  • bai
  • baillet
  • basané
  • beige
  • bis
  • blafard
  • blanc
  • blême
  • bleu
  • blond
  • brun
  • céruléen
  • citrin
  • cramoisi
  • écarlate
  • écru
  • fauve
  • glauque
  • gris
  • incane
  • incarnat
  • incolore
  • infrarouge ou infra-rouge
  • jaune
  • livide
  • louvet
  • mauve
  • mordoré
  • moreau
  • noir
  • opalin
  • pers
  • pinchard
  • pourpre
  • rose
  • rouan
  • rouge
  • roux
  • tourdille
  • ultraviolet / ultra-violet
  • vairon
  • vermeil
  • vert
  • violet
  • zain
  • zinzolin

Wśród tych powyższych są 4 kolorów pochodzące od nazw pospolitych które mimo tego uzgadniają się w pełni :

  • mauve
  • violet
  • pourpre
  • rose

Są też 4 błędnie uważane za pochodzące od nazw pospolitych (a w rzeczywistości są to kolory w toku ewolucji języka zaczęto stosować jako rzeczowniki) które uzgadniają się w pełni :

  • fauve
  • incarnat
  • écarlate
  • vermeil

Kolory pochodzące od nazw pospolitych – częściowy lub pełny brak uzgodnienia

Jak już wcześniej wspomniałem, problemy pojawiają się między innymi przy kolorach od nazw pospolitych. Wśród nich 1 jest absolutnie wyjątkowy, który uzgadnia się wyłącznie co do liczby :

  • chatain

Cała reszta kolorów pochodzących od rzeczowników nie uzgadnia się wcale np. orange, émeraude, marron, olive, prune, banane, itp. Ważne jest też to, co w tej kwestii podaje Grevisse, a mianowicie sposób używania kolorów w mowie i w piśmie nie zawsze się pokrywał, przez co np. kolor marron w literaturze i niektórych słownikach pojawia się uzgodniony do formy marronnes, mimo że w mowie uzgodnienie nie było nigdy praktykowane.

Kolory pochodzące od nazw obcojęzycznych – brak uzgodnienia

Większość źródeł wyjaśniających zasady uzgadniania (i nieuzgadniania) kolorów w języku francuskim podaje jeden i ten sam przykład dla koloru pochodzenia obcego – kaki. Ważne jest jednak uświadomienie sobie, że choć pełna wiedza dlaczego kolory się nie uzgadniają jest przydatna, to w przypadku gdy chcemy nauczyć się odpowiednio dobrze zbudowanej listy najczęściej występujących nieuzgadnianych kolorów, zapamiętywanie przy każdym z nich czy należy od tych pochodzenia obcego, czy należy do nazw pospolitych, czy może do jednych i drugich, taka wiedza… ma znikomą wartość dodaną, albowiem efekt pozostaje taki sam – brak uzgodnienia.

Kolory (proste) których się nie uzgadnia – mocno wyczerpująca lista

  • abricot
  • absinthe
  • acajou
  • aigue-marine
  • albâtre
  • amadou
  • amande
  • amarante
  • ambre
  • améthyste
  • andrinople
  • anthracite
  • ardoise
  • argent
  • argile
  • aubergine
  • auburn
  • aurore
  • avocat
  • azur
  • basane
  • banane
  • bistre
  • bitume
  • bourgogne
  • brique
  • bronze
  • bulle
  • cacao
  • cachou
  • café
  • café au lait
  • canari
  • cannelle
  • capucine
  • caramel
  • carmélite
  • carmin
  • carotte
  • céladon
  • cerise
  • chair
  • chamois
  • champagne
  • châtaigne
  • chaudron
  • chocolat
  • citron
  • cognac
  • coquelicot
  • corail
  • corbeau
  • crème
  • crevette
  • cuivre
  • cyclamen
  • ébène
  • émeraude
  • étain
  • feuille morte
  • filasse
  • fraise
  • framboise
  • fuchsia
  • garance
  • grenat
  • groseille
  • havane
  • indigo
  • isabelle
  • ivoire
  • jade
  • jonquille
  • kaki
  • lavande
  • lilas
  • magenta
  • maïs
  • marine
  • marengo
  • marron
  • mastic
  • melon
  • miel
  • moutarde
  • muscade
  • nacarat
  • nacre
  • noisette
  • noyer
  • ocre
  • olive
  • or
  • orange
  • paille
  • parme
  • pastel
  • pastèque
  • pêche
  • perle
  • pervenche
  • pie
  • pistache
  • pivoine
  • ponceau
  • porto
  • prune
  • puce
  • réséda
  • rouille
  • rubis
  • sable
  • safran
  • saphir
  • saumon
  • sépia
  • serin
  • soufre
  • tabac
  • tango
  • taupe
  • thé
  • tilleul
  • tomate
  • topaze
  • turquoise
  • vermillon

Kolory złożone też nie są uzgadniane

Kolory złożone, to takie, do wyrażenia których potrzeba więcej niż jednego słowa. Możemy to podzielić następująco :

  1. Kolory doprecyzowane przymiotnikiem, np. bleu foncé, vert clair, jaune pâle.
  2. Więcej niż jedna składowa koloru, np. kolor morski po francusku to bleu-vert.
  3. Kolory doprecyzowane rzeczownikiem, np. jaune paille, rose bonbon.
  4. Kolory o złożonych nazwach i pochodzące od nazwy pospolitej, np. lis-de-vin, café-au-lait.
  5. Zestawy kolorów, czyli gdy obiekt dookreślany jest wielokolorowy, np. des drapeaux bleu blanc rouge.

Na koniec mała, ale dość potrzebna uwaga

Powyższe wyjaśnienia dotyczy sytuacji, gdy kolory służą w funkcji przymiotnika, a więc dookreślają pewien rzeczownik. Gdy natomiast same z siebie są rzeczownikiem (np. nie biały tylko biel), reguły te nie mają zastosowania. Korzystamy wtedy z ogólnych zasad dla liczby mnogiej rzeczowników i uzgadniania przymiotników (jeśli takowy będzie w danym kolorze występować) :

  • des bleus, des verts, des oranges
  • des bleus marins, des verts clairs, des oranges pâles
  • des jaunes paille, des roses bonbon
  • des bleu-vert, gris-bleu, des café-au-lait

Mam nadzieję, że artykuł był pomocny i zapraszam do czytania pozostałych moich materiałów przybliżających tajniki języka francuskiego. W razie potrzeby bardziej regularnej i ustrukturyzowanej pomocy, zapraszam na moje lekcje indywidualne.

Zapraszam też do sekcji ćwiczeń, jest tam sporo ciekawych rzeczy, dzięki którym francuski staje się nieco mniej trudny.

Previous Post
norbert toth I1oL89qxefc unsplash scaled

Francuska literatura

Next Post
ciasto francuskie

Ciasto francuskie - przepis, a nawet 2.