Do czego może nam się przydać zaimek akcentowany

Zaimek akcentowany. Z uwagi na szerokość jego stosowania doczekał się w polskich podręcznikach do nauki francuskiego wielu różnych nazw :

  • zaimek akcentowany
  • zaimek toniczny
  • zaimek mocny
  • zaimek niesamodzielny
  • zaimek osobowo-przedmiotowy
  • zaimek przedmiotowy

Tworzy to pole do ogromnych nieporozumień i frustracji, ponieważ wiele osób jest święcie przekonana, że są to różne serie zaimków, podczas gdy jest to wciąż jedna i tak sama kategoria, tylko odmiennie nazywana.

Do czego służy zaimek akcentowany? Jego generalną rolą jest reprezentowanie osób w dowolny sposób w zdaniu, z wyjątkiem podmiotów (do podmiotów mamy zaimek podmiotowy).

  • Le médecin habite à l’hôtel.
  • Le beau blond habite à l’hôtel.
  • Marc habite à l’hôtel.
  • Il habite à l’hôtel.

W każdym z powyższych zdań podmiot został wyrażony inaczej, a na koniec został zastąpiony zaimkiem podmiotowym. Spróbujmy wykonać ten sam zabieg zrobić na dopełnieniu :

  • J’habite chez le médecin.
  • J’habite chez le beau blond.
  • J’habite chez Marc.
  • J’habite chez il lui.

Możemy równie swobodnie wyrazić osobę będącą dopełnieniem, ale nie możemy jej zastąpić jak poprzednio zaimkiem podmiotowym il, musimy użyć do tego zaimka akcentowanego lui.

zaimek akcentowany
Zaimki osobowe – podmiotowe, oraz zaimki akcentowane, zaimki toniczne, zaimki mocne, zaimki przedmiotowe.

Ciekawostką jest to, że o ile dopełnienia nie można zastąpić zaimkiem podmiotowym, to można podmiot wyrazić drugi raz w jednej wypowiedzi (poza główną strukturą zdania) za pomocą właśnie zaimka akcentowanego. Widać to na przykład w tabelce powyżej przy zdaniach po prawej. Zaimek akcentowany wyprowadzony na sam początek pozwala nam w mowie wyraźnie przekazać, czy podmiotem jest pojedyncze il czy mnogie ils. Bez tego zdania brzmiały identycznie.

Inną motywacją do zareprezentowania w zdaniu podmiotu dwukrotnie będzie chęć podniesienia rangi samego podmiotu, lub ścisłego ograniczenia działania wyłącznie do podmiotu. Np :

Toi, tu ne travailles pas bien. (Ty, ty nie pracujesz dobrze).

Można też za pomocą zaimków akcentowanych wyszczególnić kto się kryje pod zaimkiem podmiotowym, ponieważ sam zaimek podmiotowy w danym zdaniu składowany może być tylko jeden :

Toi et moi, nous allons au cinema demain. (Ty i ja, my idziemy do kina jutro).

Tu et je allons au cinema. <- dawanie 2 lub więcej zaimków podmiotowych w zdaniu jest niepoprawne.