Negacja w języku francuskim nie jest specjalnie trudna, ale warto zebrać w jednym miejscu wszystko to, co warto na ten temat wiedzieć.
Klasyczna negacja będzie składała się z dwóch elementów (ne … pas) otaczających grupę czasownika (z uwzględnieniem tego, że jednosylabowiec ne może ulegać elizji) :
We wszystkich czasach złożonych należy pilnować pozycji czasownika i nie próbować instalować negacji wokół imiesłowu :
- Je n’ai pas lu ce livre.
- Elle n’est pas venue au cinema.
- Vous ne vous êtes pas promené au bord de la mer.
Prawdziwy dylemat może pojawić się gdy w zdaniu rzeczywiście pojawi się więcej czasowników. Wtedy trzeba zadecydować która z czynności ma być zanegowana :
- Je ne peux pas travailler. (zanegowane peux)
- Je peux ne pas travailler. (zanegowane travailler)
Jak widać z powyższego przykładu, negacja otacza czasownik odmieniany peux, ale poprzedza bezokolicznik travailler. O tym ostatnim układzie warto pamiętać gdy potrzebujemy zanegować czasownik który z jakiegoś powodu nie będzie odmieniony.
W przypadku pytań z inwersją, negacja jest zamykana umieszczeniem pas w pierwsze wolne miejsce, czyli po zestawie orzeczenie-podmiot (obowiązkowy myślnik broni przed instalacją pas zbyt wcześnie) : Ne vient-il pas demain?
Dodatkowe informacje :
W języku literackim/starannym dopuszczalne jest usunięcie pas przy :
- czasownikach cesser, pouvoir i savoir.
- czasownikach avoir, savoir i pouvoir gdy później znajdziemy que i bezokolicznik.
Na codzień w mowie potocznej Francuzi opuszczają ne nie zważając na to, że nadal jest to traktowane jako błąd gramatyczny. Robią to jednak w zasadzie jedynie przy klasycznej negacji ne … pas.
Gdy negujemy wyrażenie nie zawierające żadnego czasownika stosujemy samo pas :
- Qui veut rester plus longtemps aujourd’hui?
- Pas moi!
Inne typy negacji :
ne … plus – już coś się nie dzieje.
Je ne travaille plus au bureau. – Ja nie pracuję już w biurze.
ne … rien – …niczego.
- Je ne vois rien. – Ja nie widzę niczego
- Rien n’est facile a l’ecole. Nic nie jest łatwe w szkole. (Rien jako podmiot)
- Il n’a besoin de rien – On nie ma potrzeby niczego. (Rien jako dopełnienie dalsze)
ne … personne – …nikogo.
- Je ne connais personne. – Ja nie znam nikogo.
- Personne ne travaille. – Nikt nie pracuje. (Personne jako podmiot)
- Il ne parle avec personne. – On nie rozmawia z nikim. (Personne jako dopełnienie dalsze)
- Elle n’a vu personne. – Ona nie widziała nikogo. (Uwaga na pozycję personne w czasach złożonych, dopiero po imiesłowie)
ne … nulle part – …nigdzie
- Il ne travaille nulle part. – On nie pracuje nigdzie.
- Il n’est allé nulle part – On nie poszedł nigdzie. (Uwaga na pozycję nulle part w czasach złożonych, dopiero po imiesłowie)
ne … jamais – …nigdy
Je ne fume jamais. – Ja nie palę nigdy.
ne … aucun – …żadnego (forma żeńska aucune)
- Je ne connais aucun golfiste. – Nie znam żadnego golfisty.
- Aucune poule ne sais voler. – Żadna kura nie potrafi latać (Aucun jako element podmiotu)
- Je ne travaille avec aucun plombier. Nie pracuję z żadnym hydraulikiem. (Aucun jako element dopełnienia dalszego)
- Vous n’avez vu aucun OVNI. Wy nie widzieliście żadnego UFO. (Uwaga na pozycję aucun w czasach złożonych, dopiero po imiesłowie)
ne … guère – … prawie nie
Tu ne t’efforces guère. Ty prawie się nie wysilasz.
ne … point – Równoważne z „pas” ale w rejestrze formalnym.
ne … que – Po polsku forma przestaje być negacją, a oznacza „tylko”
Il ne parle que français. = Il parle seulement français.
