Większość nauczycieli francuskiego w Polsce mówi, że „est-ce que” tłumaczy się jako „czy”. Niestety nie ma to zbyt wiele wspólnego z prawdą.
We francuskim są 3 style zadawanie pytań, obowiązujące zarówno dla pytań zamkniętych jak i otwartych (inaczej też zwanych ogólnych lub szczegółowych).
- Vous parlez français?
- Est-ce que vous parlez français?
- Parlez-vous français?
Wszystkie 3 wersje mają dokładnie to samo znaczenie werbalne, przetłumaczymy je więc dokładnie tak samo na język polski. Dodanie „czy” na początek pytania zamkniętego w języku polskim wydaje się naturalne, i przyrównanie tego do francuskiego „esky” nasuwa się samo. Ale co jeśli pytanie brzmiałoby :
- Pourquoi vous parlez français?
- Pourquoi est-ce que vous parlez français?
- Pourquoi parlez-vous français?
Teoria o interpretowaniu „esky” jako „czy” nagle się załamuje pod ciężarem struktury :
[WYRAŻENIE PYTAJĄCE] est-ce que [GŁÓWNA CZĘŚĆ ZDANIA] ?
Operator „est-ce que” (lub „est-ce qui” przy braku podmiotu w zdaniu) służy głównie zapewnieniu w sposób werbalnie słyszalny, że zdanie jest pytaniem a nie stwierdzeniem (ryzyko takiej pomyłki istnieje w przypadku pytań w stylu intonacyjnym jak np „vous parlez français?”. Ma też pewny wydźwięk stylistyczny, ponieważ pytania w stylu intonacyjnym generalnie kojarzą się z bardzo nieformalnym językiem, a dodanie „est-ce que” może być dobrą odskocznią od takiego sposobu postrzegania danej wypowiedzi (nie brnąć jednakże aż do pytań z inwersją, które są znacznie bardziej formalne i czasami dość trudne w konstrukcji.
W tym miejscu należy też rozgromić inny mit pielęgnowany przez nauczycieli :
„qu’est-ce que” nie jest żadnym „zwrotem”!
Jest to nic innego jak wyrażenie pytające „Que” (Co) po którym ze względów stylistycznych umieszczono operator „est-ce que”. Dwie. Zupełnie. Niezależne. Rzeczy.
Dlaczego zatem nadal kultywowane jest powtarzanie błędnych informacji na temat konstrukcji pytań, mimo że nawet PONS już ogarnia o co chodzi? Tego stwierdzić nie jestem w stanie, ale z pewnością wpisuje się w szerszą obserwację dotyczy programów nauczania języka francuskiego ogółem. Podawanie uproszczeń od której jest następnie sporo wyjątków ułatwia pracę nauczycieli, zwłaszcza gdy większość podręczników podpiera ten sposób sprzedawania wiedzy. Niestety odbywa się to kosztem długotrwałej frustracji uczniów, ale to jest temat na zupełnie inny artykuł.
